Wzmacniacz lampowy PP w wersji DIY ȃ la Audio Note L1

[MariuszZ]

Witam. Pora na małe podsumowanie brzmienia wzmacniacza. Wybaczcie za język ale nie jestem zbyt osłuchany czy doświadczony w tej materii więc przedstawiam moje spostrzeżenia tak jak to czuję jako totalny amator. Niesiony na fali zachwytu i niedowierzania, że coś co można samemu poskładać może tak fajnie brzmieć na nowo odkrywam znaczenie słów bas, subtelne i naturalne wokale, przestrzeń, swoboda i muzykalność. Ponad tym wszystkim jest dynamika. Tu nie mam najmniejszych wątpliwości, że poprawa w stosunku do tego co miałem jest znaczna. Ciche słuchanie nie stanowi teraz problemu. Jest rozdzielczość, słychać detale i mimo, że kolumienki mam „słabiutkie” to bas się poprawił przy cichym słuchaniu. Co cieszy, już na 1% głośności kanały grają równiutko, siedząc w miejscu odsłuchu źródła dźwięku są odseparowane i można je dokładnie lokalizować. Głośniej jest tylko lepiej. Wzmacniacz mimo 14W na kanał da się rozkręcić do ok. 50 % przy podłączonym DACu lub trochę głośniej przy podłączonym CDku. Wyższe głośności mimo, że skuteczność kolumn to tylko 87 dB (2,83 V / m), są już przytłaczające, przyprawiają o ból uszu. Słucham więc cicho. Słuchając M.Knopfler`a „Private investigations”, szczególnie ten spokojny początek, słychać to czego wcześniej nie mogłem wychwycić przy cichym słuchaniu, każde uderzenie w strunę, każdy kroczek czy „brzdęk”. Owszem, wcześniej było to dobrze słychać ale trzeba było podgłośnić. Wracając do basu. Jest inny. Na moje mało czułe ucho jest bardziej zwarty. W utworze Agi Zaryan „Day Dream” kontrabas wybrzmiewał dobrze ale teraz jest bardziej „żywy” i bliżej mu do brzmienia jakie można usłyszeć w sali koncertowej czy w studio nagrań. Nie byłem w studio ale porównując do tego co słyszałem wcześniej z innych wzmacniaczy tak mi się wydaje  Jest moc tych wybrzmień inna, teraz mimo podobnego ustawienia głośności kontrabas powoduje drżenie szyb w oknach. Pomieszczenie inaczej reaguje na te same dźwięki i pojawiają się rezonanse będące efektem jeszcze nie wiem czego … muszę jeszcze raz dokładnie pomierzyć pasmo wzmacniacza zwracając uwagę na liniowość w dolnych częstotliwościach. Słuchając płyt CD wcześniej brzmiały „płasko”, a teraz jakbym miał korektor wpięty w tor audio, a nie mam. Tym bardziej muszę zrobić dodatkowy pomiar pasma …  Słuchając utworów wokalnych tam gdzie były wcześniej, całkowicie poznikały szeleszczące głoski, jest bardziej „jedwabiście”, naturalnie, a mniej „cyfrowo”, sztucznie. „Przestrzeń” jest taka jak miałem na Audiolabie 6000A, znakomita. Ograniczeniem są kolumny i pomieszczenie ale jest wystarczająco dobrze, by przy słuchaniu móc pokazywać palcem, gdzie stoi wokalista, gdzie gra na trąbce muzyk czy jak daleko ode mnie siedzi kontrabasista. Scena jest rozłożona między kolumnami po szerokości,  głębokości i wysokości. Znalazłem tylko kilka utworów, gdzie dźwięki i ich źródła są umiejscowione poza prawą i lewą granicą wyznaczoną linią łączącą miejsce odsłuchu i położenie kolumn. Myślę, że tu realizacja nagrań jest ważna i nie każdy utwór z CD czy Tidala pokaże tak szeroką stereofonię. Tu znakomity przykład to „The Ballad of Bill Hubbard” Rogera Watersa, gdzie głos z radia mam nad lewym ramieniem, a warczenie pumy z prawej pod kaloryferem, który wisi daleko poza prawą granicą kolumna-słuchacz. Tyle pierwszych wrażeń po 3 dniach słuchania nowego. 

Do odsłuchów wykorzystałem moje odtwarzacze Marantz CD-67 MkII, Chromcast Audio poprzez Sabaj D5 na kolumnach DIY STX M140 i STX Electrino 150. Porównanie nowego do starego to podmiana wzmacniacza Audiolab 6000A na mojego składaka będącego prawie klonem Audio Note L1 i szukanie różnic. Czy jest lepiej ? Jest inaczej i tego będę się trzymał. Nie wystawiam ocen bezwzględnych ale przedstawiam wrażenia. Na razie jednak zostawiam lampowca podpiętego pod kolumny i dalej się cieszę „jak fajnie to gra”

Pozdrawiam.

[Adam Szczepanowski]

Witam, podępne się bezczelnie pod temat... jak dobrze rozumiem "Landing on 100r position" zamieniamy miejscami R2 i R3?, te wartości tak są zamienione w V2.

[MariuszZ]

25 minut temu, Adam Szczepanowski napisał:

te wartości tak są zamienione w V2

faktycznie na nowej PCB zmienili miejscami. Ja mam jak na zdjęciu i gra więc to zabieg, który pewnie poprawia parametry ale nie jest jakiś krytyczny. Tu musiałby się ktoś obeznany wypowiedzieć np. @Audio Autonomy  

W tym wątku na zagranicznym forum gość poskładał jak ja i jest zachwycony graniem Pozdrawiam.

Edytowano 14 sierpnia 2019 przez MariuszZ

[Kubakk]

@MariuszZ a jak odbiór basu względem reszty pasma ? Bo to chyba robi największe wrażenie , względem średnich tranzystorów  

 

[MariuszZ]

10 minut temu, Kubakk napisał:

@MariuszZ a jak odbiór basu względem reszty pasma ? Bo to chyba robi największe wrażenie , względem średnich tranzystorów  

No mam wrażenie , że jest inaczej, dla mnie lepiej ale mam ograniczenie, które stanowią kolumny (niska efektywność, mała membrana nisko-średniotonowca i pasmo - dolna granica -3dB tylko 43 Hz) więc żeby cokolwiek bardziej rzetelnie napisać trzeba tu poprawić. Planuję i pewnie wymienię, wtedy dopowiem resztę  

49 minut temu, Adam Szczepanowski napisał:

zamieniamy miejscami R2 i R3?

Tak na szybko przemyślałem i zamiana tych rezystorów chyba nie zmieni prądu katodowego ale zmieni się stała czasowa filtra jaką tworzy R2 i C1 z 3,3 Hz na 0,8 Hz. Jaki to ma sens ? Nie mam pojęcia  

[MariuszZ]

@Adam SzczepanowskiPrzypomniało mi się, że kolega który Tu składał tego klona miał problemy z generowaniem się jakiegoś ok. 100Hz sygnału, który było słychać w jednym kanale. Pomogło wpięcie 2pF między nóżki ECF80. Możliwe, że obniżenie częstotliwości tego filtra ma eliminować tego typu wzbudzanie się układu. Zależy oczywiście jakich elementów R i C użyjesz w NFB oraz od impedancji kolumn głośnikowych, które to będą wchodziły w interakcje z układem. Stała czasu tego filtra 3,3 Hz w punkcie podania sygnału z NFB może mieć jakieś znaczenie. Przejrzałem inne konstrukcje i jest różnie ale często ok. 0,7 Hz tam jest.

[Adam Szczepanowski]

Witam, które trafo głośnikowe do tego projektu wybrać i dlaczego: (cena podobna 300zł/szt) - obudowa zamknięta, dzięki za wskazówki

TRAFO1: Typ rdzenia toroidalny

Odczep ultralinearny43%

Moc50W

Prąd maksymalny200mA

Pasmo przenoszenia (-3dB)8 Hz - 58 kHz

Impedancja obciążenia4 i 8 Ω

Impedancja wejściowa8,0 kΩ

Przekładnia44,72:1(4Ω) , 31,62:1 (8Ω)

Indukcyjność Lp404 H

Indukcyjność rozproszenia Lsp4,33 mH

Pojemność Cp1,3 nF

Rezystancja Rdc61,3 Ω

 

TRAFO 2

typ rdzenia:EI84/42

Odczep UL:43 %

Moc:40W

Prąd max:200 mA

Przekładnia:31.6:1 (dla 8 Ω), 44.7:1 (dla 4 Ω)

Impedancja wejściowa Raa:8.0 kΩ

Impedancja obciążenia:4 i 8 Ω

Pasmo - f min:15 Hz +/- 3dB

Pasmo - f max:68 kHz +/- 3dB

Indukcyjność anodowa La (f=120Hz):44 H

Rezystancja uzwojenia Raa dla DC:173 Ω

[MariuszZ]

Ilu użytkowników tyle teorii będzie. Ja bym wybrał na rdzeniu EI bo tak jest w oryginale. Pasmo 8Hz do 58kHz  czy 16Hz do 68kHz -3db jest super ale nie wiadomo jak wyglądają spadki czy podbicia w całym paśmie przenoszenia. Niemniej jednak lepiej mieć więcej niż mniej czyli ja bym brał EI znowu 😉 

[Janusz44]

Parametry napisane przez producenta nie muszą się zupełnie sprawdzić w układzie wzmacniacza, dużo zależy od montażu, prowadzenia przewodów i.t.p.Transformator toroidalny 10 krotnie wnosi mniej zakłóceń, zamontowanie w obudowie nie jest krytyczne jak się to ma do TG na blaszkach EI. Kilka wzmacniaczy wykonałem wykorzystując właśnie transformatory toroidalne.

[MariuszZ]

8 minut temu, Janusz44 napisał:

dużo zależy od montażu, prowadzenia przewodów i.t.p.Transformator toroidalny 10 krotnie wnosi mniej zakłóceń, zamontowanie w obudowie nie jest krytyczne jak się to ma do TG na blaszkach EI

To prawda. Mniej zakłócają toroidy, a konstrukcje na ich bazie mogą mieć wspaniałe parametry czego przykładem są konstrukcje Janusza. To bardzo złożony temat i nie ma co wykluczać jednych czy drugich, bo wszystko zależy od aplikacji trafo w układzie i tu nawet prowadzenie kabli czy ścieżek jest bardziej krytyczne i wpływające na zakłócenia i jakość sygnału. Czytałem gdzieś, że do układów PushPull lepsze są trafa na EI ze względu na fakt, iż trafa toroidalne mają większe pojemności miedzyzwojowe (drut nawijany na całym rdzeniu) co może mieć znaczenie. Nie wiem czy ta teoria nie jest naciągana ale skoro ktoś o tym napisał to może jest coś na rzeczy 😉 Pozdrawiam.

[MariuszZ]

Niejaki Paul McGowan (podobno się zna) stwierdził w krótkiej prelekcji , że jednak EI są lepsze na trafa wyjściowe, a toroidalne na trafa zasilające. Niestety nie tłumaczy dlaczego, tylko podpiera się autorytetem Mac-In-Tosh` a  Daję linka jako przykład, że są różne opinie na temat i ciężko będzie dojść prawdy.

Myślę, że komentarz Janiny Palmer do tej wypowiedzi jest merytoryczny i dodaje plusa do konstrukcji EI ale w konfiguracji C-core. Dlaczego ? Temat otwarty  

[MariuszZ]

Pomierzyłem raz jeszcze dwa kanały wzmacniacza dla mocy 1,7 W i 7 W. Pasmo przenoszenia wzmacniacza dla sygnału sinusoidalnego dla 1,7 W wynosi od 12 Hz do 63 kHz dla prawego kanału i od 12 Hz do 50 kHz dla lewego kanału. Dla mocy  7 W pasmo wynosi od 20 Hz do 45 kHz dla prawego kanału i od 20 Hz do 35 kHz dla lewego kanału. Nie wiem jeszcze z czego wynika mniejsze pasmo dla lewego kanału ale będę to analizował. Ogólnie można przyjąć, że pasmo wzmacniacza jest od 20 Hz do 35 kHz dla  -3 dB czyli nieźle. Widać również, że dla mniejszej mocy (ok.2W) pasmo jest szersze co jest naturalne. Wyjaśniła się też sprawa słyszalnego podbicia niższych częstotliwości. Od 40 Hz do 150 Hz podbicie charakterystyki wynosi ok 1 dB i można to już "wychwycić" uchem. Nie będę z tym walczył bo podoba mi się ta niedoskonałość pasma. Zamieszczam wykresy pasma oraz plik excela dla tych, którzy będą chcieli wykorzystać do zobrazowania swoich pomiarów. Pozdrawiam.

Pasmo 1,7 W.xlsx

Edytowano 15 sierpnia 2019 przez MariuszZ

[Kubakk]

Dziwne te różnice na kanałach , ciekawe czy jakby zmienić lampy miejscami to czy byłaby jakaś zmiana czy to raczej coś innego

[MobyDick]

Zamiana miejscami lamp dała by odpowiedź właśnie na to pytanie. Czasem różnice w działaniu lamp w różnych stopniach i ewentualne w układach mogą się w pewnym połażeniu lepiej skompensować a w innych powiększać różnice.

[Karol64208]

Mariusz, dobra robota. 

Zrób jeszcze przesunięcie fazowe między kanałami, to też jest ważne zewrzyj oba kanały na wejściu i sprawdź sinusem na wyjściu obu kanałów czy okresy sinusoidy  się pokrywają, dla różnych częstotliwości. To ma wpływ na odsłuch stereo.

Pozdrawiam

[MariuszZ]

@Karol64208 spróbuję zrobić pomiar przesunięcia fazy jak tylko wrócę z wywczasu Póki co relax inaczej 👍

[Adam Szczepanowski]

Witam, czy rezy Kiwame oblecą do tego ... Tak wiem są tańsze są też droższe tantale po 10 funciakow🤑... Chodzi o taką półkę ceny...W tej klasie ceny jest jeszcze Takman... Co brać? W torze audio silver mica,  Jakie kondy przy katodach? Składam dla siebie więc też nie chce całkiem po kosztach... 0.22uf rozeznaję temat ale co wpis to inne teorie🤔

[MariuszZ]

2 godziny temu, Adam Szczepanowski napisał:

ale co wpis to inne teorie

Ja nie mam żadnego doświadczenia w tej materii. Rezy Dale/Vishey brałem dodatkowo. Musisz doczytać ale raczej jakieś dobre metalizowane powinny być i ważne żeby jak najmniej różniły się wartościami w kanałach. Kondy Clarity Cap w torze sygnału bo wymiar dobry. Inne były przerośnięte i ciężko byłoby je wlutować w PCB. Te pF to bralem Silver mika, a elektrolity to Nichicony, Rubycony i Elna. Jak będziesz wybierał zwróć uwagę na temperaturę pracy. Tam wewnątrz jest gorąco. Bierz na 105 stopni. Jak będziesz lutował te kondy przy rezystorach katodowych to zostaw 5mm odstępu między dnem kondensatora, a PCB bo strasznie się te kondy grzeją od płytki. Poza tym, można lepiej ale i tak to trafa głośnikowe są kluczowym elementem do jakości. 

[Kubakk]

Rezystory dobiera się jak lampy , więc warto nabyć większą ilość  

[Adam Szczepanowski]

Dnia 17.08.2019 o 15:25, MariuszZ napisał:

Kondy Clarity Cap w torze sygnału bo wymiar dobry. Inne były przerośnięte i ciężko byłoby je wlutować w PCB

jeszcze takie znalazłem, Mundorf Mcap EVO Silver Gold Oil kondensator 0,22 uf Wymiary Ø x L: 16 x 14 mm, ale wiadomo - księgowa 🤑

[MariuszZ]

Do 50 PLN za sztukę trzeba liczyć, żeby jako tako z jakością było 😉 Jak jeszcze raz miałbym składać to sprawdziłbym czy taki Miflex audio by nie pasował 😀

[Adam Szczepanowski]

🤑

Witam, czy rezy Kiwame oblecą do tego ... Tak wiem są tańsze są też droższe tantale po 10 funciakow🤑... Chodzi o taką półkę ceny...W tej klasie ceny jest jeszcze Takman... Co brać? W torze audio silver mica,  Jakie kondy przy katodach? Składam dla siebie więc też nie chce całkiem po kosztach... 0.22uf rozeznaję temat ale co wpis to inne teorie🤔

Pomyłka w tym poście powyżej, coś się powklejalo nie tak jak trzeba. Przepraszam

Edytowano 18 sierpnia 2019 przez Adam Szczepanowski
Pomylka

[MobyDick]

Takie kondensatory mocno wpływają na brzmienie wzmacniacza. Często takie kondensatory papierowo olejowe sprawiają ze potem brzmienie jest całości jest jakby zaolejone. Potrzebne są do nich w torze audio kondensatory o żywym dźwięku. Ich duże gabaryty nie powinny być problemem jeśli jest wystarczająco dużo miejsca na pytce lub raczej nad nią. Gdy potrzeba ożywić brzmienie dobre mogą okazać się Jantzen Audio Silver Z-Cap 0,22 uF .  Gdy potrzebny jest dźwięk również rozdzielczy lecz cieplejszy wtedy mogą okazać się dobre Jantzen Audio Superior Z-cap 0,22 uF .  Jantzen Audio Silver Gold Z-cap 0,22 uF to już koszt rzędu 150 zł za sztukę.

[Adam Szczepanowski]

1 godzinę temu, MariuszZ napisał:

Do 50 PLN za sztukę trzeba liczyć, żeby jako tako z jakością było 😉 Jak jeszcze raz miałbym składać to sprawdziłbym czy taki Miflex audio by nie pasował 😀

te miflexy fajnie wyglądają  gabaryt beczka 30x50mm

[MobyDick]

Tyle że są do montażu pionowego i rozstaw wyprowadzeń jest nieduży.

Edytowano 18 sierpnia 2019 przez MobyDick